De bemanning van ruimtestation ISS heeft mogelijk niet genoeg tijd meer om de vierde en laatste ruimtewandeling naar antimaterie-detector AMS-02 te maken, voordat drie astronauten half januari terugkeren naar Aarde. Dat heeft NASA bevestigd.
In december heeft de ISS-crew het druk met het afhandelen van bevoorradingsschepen die naar het ruimtestation komen. En half januari keren drie van de zes bemanningsleden terug van hun missie. Onder hen is ESA-astronaut Luca Parmitano, die de drie eerdere reparatiewandelingen aan AMS-02 uitvoerde.
AMS-02 is een detector voor antimaterie uit de ruimte, gebouwd door CERN en gelanceerd door ESA. Het apparaat op een van de platforms van ISS speurt ondermeer ook naar donkere materiedeeltjes uit de ruimte. Sinds een jaar zijn drie van de vier CO2-pompen in de koeling van de detector, deels gebouwd door Nikhef, uitgevallen.
In de eerste drie ruimtewandelingen in november en december werd een nieuwe koelunit geïnstalleerd. Daarbij werden bestaande leidingen doorgesneden en weer verbonden. In een vierde wandeling moeten die nog op lekkages worden gecontroleerd. Bij een eerste test op 2 december leek alles goed te werken.
ISS zal voorjaar 2020 zeker een aantal maanden met maar drie astronauten rondvliegen. Voor ruimtewandelingen zijn in de regel minimaal drie astronauten nodig, zeker een aan boord en twee buiten. ‘In deze periode met drie crew zullen we vermoedelijk geen ruimtewandelingen doen’, zei ISS-manager Kenny Todd van NASA vorige week al tegen ruimtevaartwebsite space.com.
Todd sloot niet helemaal uit dat er in januari nog drie ruimtewandelingen vanuit de ISS kunnen worden gedaan. Reparaties aan de AMS-02 zijn dan een optie, maar vermoedelijk zijn andere werkzaamheden aan ISS zelf belangrijker. Zo is een batterij-eenheid van het ruimtestation toe aan vervanging. Dat vergt al twee ruimtewandelingen buiten het station.
Het gebrek aan bemanning aan boord van ISS hangt ook samen met vertragingen in het private lanceringsprogramma van bedrijven als SpaceX en Boeing die NASA op aandringen van de Amerikaanse regering liever wil inzetten dan de Russische Soyuz-voertuigen.
Het uitstel voor de afwerking van de gerepareerde AMS-02 heeft geen gevolgen voor het functioneren van de detector. Na de herstart zal het instrument naar verwachting nog jaren metingen kunnen doen. Bij de data-analyses voor AMS-02 is ondermeer Nikhef-wetenschapper Suzan Basegmez du Pree nauw betrokken.