Voor leerlingen

Je zit in 6 VWO, je bent heel nieuwsgierig naar subatomaire deeltjes en je moet binnenkort aan de slag met je profielwerkstuk. Dan kun je terecht bij Nikhef!

Om leerlingen te helpen met hun profielwerkstuk over deeltjesfysica biedt Nikhef een speciaal programma aan. Je komt dan een hele dag naar Nikhef, waar je uitleg krijgt over deeltjesfysica en vervolgens zelf aan de slag gaat met een experiment. Het onderzoek gaat over muonen. Dit zijn deeltjes die ontstaan wanneer een deeltje met hoge energie vanuit het heelal in onze dampkring botst op een ander deeltje (bv. een zuurstofatoom). De opstelling van jouw experiment zal 24 uur lang data blijven verzamelen. Je gaat vragen beantwoorden zoals:

• Wat is kosmische straling? Wat valt er allemaal vanuit de ruimte op onze aarde?
• Wat leren we van kosmische muonen?
• Hoe hard vliegen muonen?
• Hoe lang leven muonen?
• Zijn muonen tijdreizigers? Kun je eigenlijk in de tijd reizen?
• Hoe kan het dat ze überhaupt de aarde bereiken (hint: Speciale Relativiteitstheorie)?

Hierbij krijg je professionele begeleiding van een wetenschapper op Nikhef.

Inschrijven

Het muonenexperiment voor het PWS vindt meestal plaats in november/december. Er zijn beperkte plaatsen beschikbaar en deze worden toegewezen in volgorde van aanmelding.

De profielwerkstukken worden in 2022 onder voorbehoud georganiseerd op 10 en 16 november voor een kleine groep. Het kan daardoor zijn dat je niet op je voorkeursdatum kunt komen.

De data voor het profielwerkstuk 2023 worden in de zomer bekend gemaakt.

Je ontvangt enkele weken van tevoren per email bericht of je mee kunt doen met het profielwerkstuk. Een -cc van dit bericht wordt gestuurd naar je docent, zodat hij/zij ook op de hoogte is van jouw deelname.

LET OP! Nikhef zal altijd per email laten weten op welke dag je bent ingedeeld. Houd je mailbox dus goed in de gaten! (Soms kan een email van Nikhef in de spamfolder terecht komen.)

Nikhef hecht veel waarde aan de privacy van zowel haar medewerkers als van haar bezoekers en gebruikers. Als we je om je persoonlijke gegevens vragen, gaan we daar zorgvuldig mee om: je leest er alles over in deze privacyverklaring.

Voor vragen over het muonexperiment voor het PWS kun je terecht bij Joan Berger.

International Masterclass

De Masterclass 2023 vond plaats op 28 maart.

Elk jaar wordt in internationaal verband een Masterclass georganiseerd voor leerlingen uit de bovenbouw van het vwo. De masterclass duurt een halve dag. Deelnemers krijgen na enkele inleidende cursussen de gelegenheid om zelf botsingen tussen elementaire deeltjes te bestuderen. Hiervoor gebruiken zij echte data van het ATLAS experiment (de zoektocht naar het Higgsdeeltje) uit de Large Hadron Collider op CERN!
Afsluitend bespreken de leerlingen hun resultaten met leerlingen uit andere landen in een video-conferentie.

Hoe aanmelden?
Zodra er een datum is voor de masterclass in 2024, vind je die informatie hier. De Masterclass gaat alleen door bij voldoende belangstelling en onder voorbehoud van omstandigheden. Als de Masterclass op Nikhef niet mogelijk is, organiseren we een online Masterclass.

Wanneer er teveel aanmeldingen zijn, zullen wij een selectie maken en zullen we maximaal 2 leerlingen per school aannemen. Je krijgt uiterlijk een week van tevoren per email een bevestiging of je wel of niet kunt meedoen aan de masterclass.

HiSPARC

HiSPARC is een project waarbij middelbare scholen samen met wetenschappelijke instellingen een groot netwerk vormen om kosmische straling met extreem hoge energie te kunnen meten.

Voor leerlingen is HiSPARC een uitdagend project, waarin je veel mogelijkheden kunt bedenken voor het schrijven van een profielwerkstuk. Denk bv. aan de invloed die het weer kan hebben op kosmische straling, of een pws over de detector die deeltjes meet.

Meer informatie over HiSPARC vind je hier. Ook heeft HiSPARC als voorbeeld een aantal profielwerkstukken van de afgelopen jaren online staan.

Begeleiding profielwerkstuk universiteiten
Ook verschillende universiteiten en steunpunten kunnen je helpen met de begeleiding van je profielwerkstuk. Hier zijn een paar voorbeelden:

• UvA, Amsterdam:pws begeleiding The Quantum Universe
• Radboud Universiteit, Nijmegen: ideeën voor profielwerkstukken
• Universiteit Leiden, Leiden: stel zelf een vraag over je pws aan de universiteit
• Profielwerkstuknatuurkunde.nl: quantummechanica en relativiteitstheorie

CERN “Beamline for Schools” wedstrijd 2023

CERN biedt aan middelbare scholieren van de hele wereld de kans aan om een wetenschappelijk experiment uit te denken en uit te voeren in een van CERN’s beamlines! In 2023 worden de experimenten uitgevoerd in een van de beamlines van de CERN Proton Synchrotron accelerator en in de beamline van DESY.

CERN is natuurlijk bekend om de Large Hadron Collider (LHC), maar dat is niet het enige waar het om draait. Een groot deel van CERN’s onderzoek wordt uitgevoerd in zogenaamde fixed-target beamlines, die worden gebruikt voor kleinere experimenten met veel verschillende doeleinden. Een van deze beamlines zal beschikbaar gesteld worden voor de winnaar van de ‘Beamline for Schools’ wedstrijd.

De ‘Beamline for Schools’ wedstrijd staat open voor teams van ten minste 5 leerlingen vanaf 16 jaar, met één volwassen begeleider of coach. Bedenk een eenvoudig, creatief experiment. Het inzendtermijn voor 2023 is inmiddels helaas verlopen. Hou deze pagina in de gaten voor volgend jaar. Hou ook onze Twitter account in de gaten: https://twitter.com/_nikhef

Voor inspiratie kijk je hieronder naar de voorstellen van voorgaande jaren:

Prijzen
Alle deelnemers ontvangen een certificaat. Teams op de shortlist winnen een BL4S t-shirt voor elk lid van het team en een speciale prijs. Dat kan een draagbare stralingsdetector voor de school zijn. Voor de winnende teams worden maximaal 9 leden en maximaal twee volwassen coaches per team uitgenodigd op CERN om ongeveer twee weken hun experimenten uit te voeren aan de deeltjesversneller. Alle onkosten worden door CERN betaald.

Meer weten? Lees het Nikhef focusblok van 2023, bekijk deze video of ga naar de website van CERN.