Met de toekomstige onderzoeksfaciliteit Einstein Telescope willen Europese wetenschappers onderzoek doen naar gebeurtenissen in het verre heelal, bijvoorbeeld de periode vlak na de oerknal en de aard van zwarte gaten. De grensregio van Zuid-Limburg is in beeld als vestigingslocatie vanwege de stabiele bodem én het grote netwerk van kennisinstellingen en high-tech bedrijven.
Over de Einstein Telescope
De Einstein Telescope is een toekomstig ondergronds observatorium voor het meten van zwaartekrachtsgolven. Krachtige laserstralen kaatsen daar straks tussen diepgekoelde, trillingsvrije spiegels aan uiteinden van kilometerslange vacuümtunnels. Het instrument wordt veel gevoeliger dan de bestaande detectoren. Daardoor kan het instrument veel meer bronnen opsporen en een duizendmaal groter volume van het heelal aftasten. Onderzoekers gaan hiermee bijvoorbeeld op zoek naar de precieze structuur van neutronensterren, het geboorteproces van zwarte gaten en de structuur van het heelal direct na de oerknal.
Europese samenwerking Einstein Telescope
Nikhef is onderdeel van een grotere Europa-brede samenwerking, die een derde generatie zwaartekrachtsgolfobservatorium in Europa wil vestigen. De 57 betrokken instellingen werkten samen aan een Einstein Telescope ontwerpstudie en op dit moment krijgen de wetenschappelijke collaboratie en de organisatie verder vorm.
In juni 2021 werd de Einstein Telescope goedgekeurd voor de ESFRI roadmap 2021. Dit bevestigt het belang van dit zwaartekrachtsgolfobservatorium voor de toekomst van onderzoeksinfrastructuren in Europa en het zwaartekrachtsgolvenonderzoek wereldwijd.
Mogelijke locatie grensregio Zuid-Limburg
De grensregio van Zuid-Limburg, de Euregio Maas-Rijn, is een mogelijke locatie voor de Einstein Telescope. Onderzoekers, bedrijven en overheden in Nederland, België en Duitsland verkennen daarom samen de mogelijkheden. Ze brengen de bodem in kaart, bouwen aan samenwerkingen en onderzoeken de impact op de regio. Nikhef speelt hierin een belangrijke rol.
Als de resultaten gunstig zijn zal Nederland, samen met België en Duitsland, een ‘bid’ op tafel leggen om de Einstein Telescope te mogen huisvesten. Het Nederlandse kabinet ziet de Einstein Telescope als kans, en heeft hiervoor daarom al 870 miljoen euro gereserveerd uit het Nationaal Groeifonds. Naar verwachting wordt in 2025 besloten waar de Einstein Telescope gebouwd wordt. Meer weten over de activiteiten in de regio? Ga naar www.einsteintelescope-emr.eu.
R&D-lab ETpathfinder
De Einstein Telescope moet veel nauwkeuriger worden dan de bestaande zwaartekrachtsgolfobservatoria. Hiervoor zijn nieuwe en betere technologieën nodig, die voor een deel nog ontwikkeld moeten worden. Dit vindt voor een deel plaats in een speciaal R&D-lab in Maastricht: de ETpathfinder. Lees meer over de ETpathfinder.
