De zwaartekrachtsgolfdetectoren Advanced LIGO en Advanced Virgo in de VS en Europa zijn maandag 4 maart begonnen met een engineering-run van minstens vier weken. Deze ER14 is de laatste test voor de start van de derde waarnemingsronde van de LIGO-Virgo samenwerking, later dit voorjaar.
De detectoren zijn gebouwd om trillingen van de ruimte zelf te meten, die volgens Einsteins Algemene Relativiteitstheorie uit 1915 ontstaan bij heftige botsingen van zware objecten als zwarte gaten of neutronensterren. Nikhef is nauw betrokken bij de Virgo-detector bij de Italiaanse stad Pisa. De detector daar bestaat uit twee haaks op elkaar geplaatste lasertunnels, waarvan de lengte met extreme precisie wordt gemeten.
Tijdens de eerste helft van ER14 zijn nog een aantal activiteiten gepland die de gevoeligheid kunnen verbeteren. ER14 geeft wetenschappers de gelegenheid om de stabiliteit van de detectoren en de software die de data in realtime analyseert voor een langere tijd te testen. Tijdens deze periode zullen geen automatische publieke alerts worden gestuurd: mogelijke triggers die in de data worden gevonden zullen eerst door mensen moeten worden goedgekeurd.
Een succesvolle afronding van ER14 zal leiden tot de start van de O3 science run, die één jaar zal duren. Dit is de langste meetperiode tot nu toe met het wereldwijde netwerk van de huidige generatie van detectoren, waarin met een ongeëvenaarde gevoeligheid zal worden geluisterd naar de kosmos.
Sinds het eind van de O2 science run in augustus 2017 hebben de LIGO en Virgo samenwerkingsverbanden gewerkt aan het verder verbeteren van de gevoeligheid van de instrumenten. In 2015 registreerde LIGO/Virgo voor het eerst een gravitatiegolf, veroorzaakt door botsende zwarte gaten. Inmiddels zijn er tien van zulke waarnemingen gedaan, en is het signaal van botsende neutronensterren gemeten die astronomen ook konden waarnemen.
Het originele persbericht van EGO/Virgo (in english):
Today March 4th, 2019 the Advanced LIGO and Advanced Virgo detectors are starting their 14th Engineering Run. ER14 will last at least four weeks: it will be the final test before the start of the 3rd LIGO-Virgo Observation Run (O3). During the first half of the run activities will be scheduled that might still improve the three interferometres in the network. ER14 will allow scientists to perform long-term tests of the detector stability, as well as to check the readiness of the software that analyses data in real time. No automatic open public alerts will be issued during this period: any significant candidate trigger identified in the data would have to pass human vetting first.
The successful completion of ER14 will lead the path to the one year-long O3 science run: O3 will be the longest period during which the global network of advanced gravitational-wave detectors will be observing the Universe with unsurpassed sensitivity. Since the end of the O2 science run in August 2017, the LIGO and Virgo Collaborations have continued working on their instruments to improve their performance. The figure on the left shows how the sensitivity of Advanced Virgo has progressed steadily over the past months.