Idee voor World Wide Web dertig jaar geleden ingediend

12 maart 2019

Het World Wide Web is zo alledaags, dat we haast zouden vergeten dat het ooit bedacht en opgezet werd. Dertig jaar geleden, in maart 1989, schreef Tim Berners-Lee van CERN het voorstel voor een wereldwijd computernetwerk. In 1992 begon Nikhef de derde website ter wereld.

In ‘Information Management: A Proposal’ zag Berners-Lee een overkoepelende structuur voor zich voor het uitwisselen van gegevens van alle CERN-onderzoeksgroepen tussen verschillende computers. Bestanden werden gekoppeld met hyperlinks. Deze structuur werd in 1991 de basis voor het World Wide Web. Computers van met CERN samenwerkende instituten (waaronder in Nederland Nikhef) waren op dat moment door internet met elkaar verbonden.

De beslissing van CERN om op 30 april 1993 de WWW-software ‘open licence’ vrij te geven, heeft de (online) wereld voorgoed veranderd. Daardoor konden andere partijen er ook gebruik van maken.

Tijdens een Hackathon in februari van dit jaar werd de eerste browser opnieuw opgebouwd, gebruikmakend van huidige technologieën. In het verleden heeft CERN het herstel van de allereerste website en de line-mode browser ondersteund.

Nikhef en het www
Nikhef sloot zich in 1991 aan bij het initiatief van Berners-Lee en werd daarmee in 1992 de trotse eigenaar van een van de eerste drie websites ter wereld (samen met CERN en SLAC in Californië) en de eerste in Nederland. Willem van Leeuwen was in die tijd werkzaam op de afdeling Computer Technologie van Nikhef en ondermeer verantwoordelijk voor de installatie van CERN-programma’s op de Nikhef-systemen.

In een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde beschrijft hij hoe revolutionair het idee van Berners-Lee was en hoeveel tijd het zou schelen vergeleken met de toentertijd beschikbare File Transfer Protocol (FTP). “Als de informatie niet in een file maar in een database stond, moest je de query language van de database kennen. In het world wide web wordt dit opgelost door een programmaatje op de www-server dat de database ondervraagt en het resultaat in html naar de browser stuurt.”

In november 1991 werd het bestaan van het world wide web per e-mail aangekondigd. Van Leeuwen installeerde het browserprogramma dat CERN ter beschikking had gesteld op het centrale unix-systeem.

Een wereld ging open voor Van Leeuwen: “Het inloggen op CERN-computers waarvoor gebruikersnamen en wachtwoorden nodig waren, werd vervangen door het intikken van een getal waarachter de link naar het bestand schuilging. In deze link stond de naam van de computer en de locatie en naam van het gevraagde bestand. Het was niet meer nodig om het bedrijfssysteem van de computer te kennen.”

Voor Van Leeuwen was de installatie van een eigen webserver de volgende stap en daarmee was de derde website ter wereld een feit: http://nic.nikhef.nl. De website is heden ten dage niet meer online, behalve een screenshot (hieronder). Meer informatie is hier te vinden.

Eén van de eerste drie websites ter wereld: zo zag de website van Nikhef er in 1992 uit.


Het CERN-evenement wordt vandaag live gestreamd op CERN’s Facebook en YouTube kanalen.

Het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde staat deze maand in het teken van 30 jaar www.

Meer informatie op de Nikhef-website over de bijdrage van Nikhef aan het www:
Geschiedenis van het www op Nikhef
25 jaar www.nikhef.nl
Volkskrant-artikel 4 februari 2017: ‘Ik vond het gewoon handig’
Volkskrant-artikel 8 maart 2019: Dertig jaar WWW: een feest met een rouwrandje
NOS-artikel 8 maart 2019: Het www is kapot, hoe gaan we het repareren?

Meer informatie over het www op de website van CERN:
•    Web@30 website
•    The birth of the web
•    History of the web timeline
•    History of the CERN Web Software Public Releases
•    Licensing the web
•    Collection of photos and videos about the web
•    History of the web video: Youtube, HD, high-res
•    My web 30 YouTube playlist