Kristof De Bruyn (Mortsel, 1987) is deeltjesfysicus bij Nikhef. Wat doet hij en wat drijft hem?
Je werkt na een promotie bij Nikhef sinds twee jaar bij CERN. Wat doe je daar?
‘Ik werk nu aan de hardware voor het LHCb-experiment, een van de grote deeltjesdetectoren in de LHC-versneller in Genève waarmee we naar botsende protonen kunnen kijken. De versneller staat nu uit. Pakweg negentiende van alle apparatuur wordt de komende twee jaar vervangen. Ik werk vooral aan het nieuwe systeem voor LHCb om nog meer gegevens uit de deeltjesbotsingen vast te leggen.’
Lekker sleutelen?
‘De data worden vooral elektronisch verwerkt, maar ook alle nieuwe componenten moeten één voor één worden getest. Een kwestie van uittrekken, insteken en testen. Geconcentreerd werk, dat me goed bevalt. In een team. Het enige wat je me niet moet laten doen is solderen. Dat kunnen anderen echt beter.’
Je studeerde niet voor niks ooit theoretische natuurkunde.
‘Het idee dat je de deeltjeswereld met een paar wiskundige ideeën kunt beschrijven, heeft me altijd enorm aangetrokken. Maar tegelijk is het ook heel zinnig om in de controlekamer van je experiment te zitten en te zien hoe protonen worden geïnjecteerd, opgejaagd en in botsing gebracht, waarna de gegevens binnenstromen. Deeltjesnatuurkunde gaat over heel tastbare dingen, en je moet goed begrijpen hoe een experiment werkt om de data te kunnen interpreteren.’
Je proefschrift ging over smaak-natuurkunde. Wat is dat?
‘Atomen en moleculen zijn gebouwd uit protonen en neutronen die weer bestaan uit quarks. Daarvan bestaan verschillende soorten, in totaal zes, die we in de natuurkunde ‘smaken’ noemen. In de smaak-fysica gaat het om de vraag hoe verschillende quarks met elkaar omgaan. Ik ontwikkelde nieuwe strategieën en keek hoe bepaalde deeltjes uit elkaar vallen.’
Waarom zou je dat willen weten?
‘Omdat er heel grote open vragen zijn over het universum waarin we leven. Er zijn zes quark-smaken, of eigenlijk drie tweetallen. Maar waarom zes? En waarom drie tweetallen? Het kan natuurlijk allemaal toeval zijn, maar dat zou vreselijk saai zijn.’
Maar nu eerst apparatuur bouwen en testen.
‘Mijn contract bij CERN loopt tot volgend jaar. Daarna gaan de metingen verder en hoop ik weer volop in de analyses van metingen verder te kunnen.’
Hoe ben jij in dit vak terecht gekomen?
‘Via een wat gekke omweg, eigenlijk. Van jongs af aan was ik door het weer en de sterren gefascineerd. Maar in België kun je geen meteorologie studeren, dus kwam ik naar Utrecht. Alleen deed ik daar een bijvak deeltjesfysica en was ik meteen verkocht. Quantumvelden zijn ingewikkeld, maar een stuk beter te doen dan vloeistofstromingen.’
Wat is de diepste vraag die je wilt beantwoorden?
‘Waarom zien we eigenlijk alleen materie om ons heen en geen antimaterie? Bij de oerknal moet er evenveel van beide zijn geweest, dus er is daarna iets bijzonders gebeurd. De vraag is wat? We denken dat er een principieel verschil bestaat tussen quarks en antiquarks dat dit allemaal moet verklaren. Dat diepe verschil wil ik ontdekken.’