Nikhef neutrino-jager Aart Heijboer hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam

10 oktober 2023

Natuurkundige en Nikhef-onderzoeker Aart Heijboer is per 1 oktober benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Neutrino-astronomie is zijn specialisme.

Heijboer is verbonden aan het KM3NeT-experiment op de bodem van de Middellandse zee, waaraan Nikhef meebouwt. Met zijn (Vici) onderzoeksgroep op Nikhef zoekt hij met deze detector naar nieuwe bronnen van kosmische neutrino’s. Ook is hij sinds enige tijd physics coordinator van het grote internationale KM3NeT onderzoeksproject.

Aart Heijboer studeerde natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam, en promoveerde daar ook. Hij promovereerde op spoorreconstructie in de Antares-neutrinotelecoop, een kleinere voorganger van KM3NeT, ook Nikhef en ook op de bodem van de Middellandse zee.

KM3NeT wordt de grootste neutrinotelescoop op het noordelijk halfrond, gesitueerd in de diepzee bij Toulon en Sardinië. Het experiment bestaat uit duizenden lichtgevoelige sensoren aan kabels op de zeebodem, die samen een kubieke kilometer donker zeewater observeren.

Neutrino’s zijn elementaire deeltjes met vrijwel geen massa en bijna zonder interactie met materiedeeltjes. Neutrino’s doorkruisen massaal het universum en ook de aarde. De KM3NeT detector is groot genoeg om ongeveer twee inslagen per dag waar te nemen, doordat die lichtsporen in het zeewater veroorzaken.

KM3NeT bestudeert zowel de eigenschappen van de neutrino’s zelf, als de bronnen aan de hemel waar ze vandaar komen. Het project is nog in aanbouw, maar heeft met enkele tientallen lijnen inmiddels de eerste metingen kunnen publiceren.

Heijboer leidt in Amsterdam bij Nikhef de Nederlandse neutrino-astronomie analyses. Door neutrino’s van kosmische objecten, zoals de zware zwarte gaten in het midden van sterrenstelsels, te detecteren, hoopt hij meer inzicht te krijgen in het functioneren van deze spectaculaire objecten.