Neutrino-onderzoeker Rasa Muller krijgt de Kluyverprijs voor de beste Engelstalige samenvatting in haar proefschrift, gepubliceerd in 2023. De prijs is maandag 13 mei op de jaarlijkse Nikhef-jamboree uitgereikt in Amsterdam.
Rasa Muller, op Zoom vanuit Bologna, Italië. “Ik wilde mijn werk zo samenvatten dat bij wijze van spreken mijn oma het leuk zou vinden om te lezen. Uit mijn publieke praatjes en optredens in de media weet ik vrij goed welke vragen mensen van buiten hebben. Die vragen vormen de lijn door mijn samenvatting. Wat zijn neutrino’s? Waarom een experiment in de diepzee? Kon je wat zien?”
Toen ze gebeld werd dat ze deze prijs kreeg, heeft ze die samenvatting toch nog eens rustig teruggelezen. “Het is wel ongeveer wat ik wilde doen, maar ik zie zelf het haastwerk er wel een beetje aan af. Want dat was het, ik had een tamelijk belachelijk strak tijdschema, de drukproeven kwamen al van de drukker. Aan een eventuele Kluyverprijs heb ik toen niet echt gedacht.”
Rasa Muller promoveerde zomer 2023 op haar promotiewerk bij het KM3NeT-experiment, de onderzeese neutrinotelescoop in aanbouw in de Middellandse Zee. Haar proefschrift Getting to the Point is een eerste poging om bronnen van neutrino’s aan de hemel aan te wijzen met metingen van KM3NeT.
Muller over haar resultaat: “Dat lukte niet met de paar lijnen die KM3NeT in het begin telde, maar we konden wel een analysemethode opzetten en laten zien dat we met meer lijnen in zee wel degelijk neutrino-bronnen zullen gaan zien.”
Najaar 2023 vertrok ze naar Italië en ging ze als postdoc aan de slag bij de KM3NeT-groep van INFN in Bologna. “Een groot persoonlijk avontuur. Er wordt wel gezegd dat je voor je academische carriere beter van experiment kunt wisselen, maar eigenlijk wilde ik vooral ook afmaken wat ik begonnen was: kosmische neutrinobronnen vinden. Aan die analyses met inmiddels bijna 30 lijnen in zee werk ik nu.”
Opvallend in haar proefschrift is een Epiloog over wetenschapscommunicatie. Tijdens haar promotiewerk trad ze geregeld op in televisieprogramma’s over wetenschap en was ze spreker of presentator op evenementen. Vanuit Italië is dat even wat minder, maar de dromen zijn er zeker nog. “Ik denk bijvoorbeeld nu en dan mee over het voornemen om een wetenschapsomroep op te zetten.”
“Dat laatste extra hoofdstuk komt eigenlijk voort uit mijn frustratie dat er een soort publieke angst bestaat voor bètadingen. Dat is natuurlijk niet terecht, maar ligt wel degelijk mede heel erg aan de wetenschap en wetenschappers zelf. We zijn vaak arrogant en doen niet genoeg moeite om mensen te betrekken. Ook onderling trouwens: al die onbegrijpelijke verhalen op conferenties en in praatjes, een vreselijke verspilling van tijd en geld.”
Dat het publiek bang is voor bètavakken ligt in haar idee zeker ook aan het gebrekkige onderwijs in Nederland. “Er zijn echt veel te weinig goeie leraren in de exacte vakken. Ik zou willen dat wetenschappers inzien dat juist daar de handen uit de mouwen moeten, als ze hun eigen vakgebied overeind willen houden. Geef studenten of promovendi een jaar extra om een steentje bij te dragen in het onderwijs. Ik wed dat mensen lesgeven nog leuk gaan vinden ook.”