Ondanks de sluiting vanwege de corona-situatie zijn vorige week op CERN in Genève twee door Nikhef geproduceerde RF Boxen in de LHCb-detector gemonteerd. De operatie door drie technici werd op afstand gevolgd en begeleid door technici van Nikhef in Amsterdam.
Van het werk is een fotoserie gemaakt, en werden met een GoPro-camera ook video-opnames gemaakt. Daarop zijn Nikhef-technicus Freek Sanders, en Raphael Dumps en Marko Milovanovi van CERN te zien.
‘Onder strikte veiligheidsregels en met mondkapjes voor’, zegt Marco Kraan van de afdeling Mechanische Technologie van Nikhef in Amsterdam. Hij en zijn collega’s Martin Doets en LHCb-fysicus Kazu Akiba keken via videoverbindingen mee met de werkzaamheden in de ondergrondse detectorhal van LHCb in Zwitserland. ‘Live kun je natuurlijk beter meehelpen, maar via Zoom konden we toch tips en adviezen geven’, zegt Kraan.
De geplaatste RF Boxen zijn twee ultradunne aluminium dozen die het hart van de LHCb-detector omsluiten op het punt waar de protonen uit de LHC-versneller met elkaar zullen botsen. Op die plaats is binnen de RF Boxen de VELO geplaatst, de vertex locator die de botsingsplaats exact meet. Die meting is het uitgangspunt bij alle verdere analyses van de deeltjesbotsingen in LHCb.
De LHCb-detector is momenteel in groot onderhoud nu de LHC-versneller twee jaar uit dienst is voor aanpassingen, maar het werk werd door de coronacrisis in maart stilgelegd. CERN laat alleen de allernoodzakelijkste werkzaamheden toe. De plaatsing van de VELO geldt als cruciaal, omdat vrijwel het hele LHCb-project erop wacht. Vanaf media mei wil het lab weer voorzichtig heropenen.
De aluminium RF Boxen sluiten nauw om de eigenlijke detectoronderdelen en zijn extreem dun om zo min mogelijk van de vrijkomende deeltjes te blokkeren. De speciaal gevormde boxen werden de afgelopen jaren op de grote robotfreesmachine van Nikhef in Amsterdam gemaakt uit massieve blokken aluminium. Dat proces vergde maanden werk.
Bij de montagewerkzaamheden werd de twee dozen extreem precies zo tegenover elkaar geplaatst dat in de overgebleven tussenruimte nog net de protonbundels kunnen passeren. De twee helften kunnen met elektromotoren uit elkaar en naar elkaar toe worden bewogen. Voor de montage in de detector werden speciale gereedschappen ontwikkeld om delen te tillen en schuiven en kunnen vastzetten.
Het LHCb-experiment is een deeltjesdetector waarin de symmetrie tussen deeltjes en antideeltjes uiterst precies en in allerlei opzichten wordt bestudeerd. Nikhef is een belangrijke partner in het project. Volgens plan komt de LHCb-detector in 2021 in gebruik, als de LHC-versneller weer wordt opgestart, afgezien van vertragingen door de corona-situatie op CERN.
