Reinier Jonker, promovendus aan het Nikhef, verdedigt zijn proefschrift maandag 27 oktober 2025 om 13.00 aan de Universiteit van Amsterdam.
“Polynomial Search toepassen: Op zoek naar zwaartekrachtsgolven van neutronensterren in dubbelstersystemen in O3b-data en de Sco X-1 Analysemethodevergelijking”
Uit de Algemene Relativiteitstheorie van Albert Einstein blijkt dat ronddraaiende objecten voortbewegende golven in de zwaartekracht kunnen veroorzaken. Er zijn meer dan 200 keer kortdurende zwaartekrachtgolven waargenomen bij het samensmelten van zwarte gaten en/of neutronensterren, twee soorten overblijfselen van zware sterren, tot één nieuw object. Hiervoor zijn geavanceerde gespecialiseerde observatoria nodig, zoals Virgo, LIGO en KAGRA, maar ook nauwkeurige modellen van mogelijke signalen.
Men verwacht daarnaast dat neutronensterren in dubbelstersystemen continu zwakkere zwaartekrachtgolven kunnen genereren die ook door deze observatoria zouden kunnen worden gedetecteerd als de observatieperiode masr lang genoeg is en er een voldoende nauwkeurig sjabloon van het signaal beschikbaar is.
Hoewel het waarschijnlijk is dat er heel veel neutronensterren zijn, is gedetailleerde kennis van de kenmerken van een neutronenster nodig om de verwachte signaalvorm nauwkeurig te modelleren, die alleen beschikbaar is wanneer deze met telescopen is waargenomen. Hoogstwaarschijnlijk is dit slechts voor een klein deel van de neutronensterren mogelijk.
Een alternatief voor het zoeken naar een specifiek dubbelstersysteem met neutronensterren zou zijn om een groot aantal signaalsjablonen te maken voor alle mogelijke systemen die zouden kunnen bestaan en deze allemaal te vergelijken met de data uit de observatoria. Helaas zou een apart model maken voor alle mogelijke signalen veel te veel rekentijd kosten, dus is er een methode nodig die een goede benadering van veel mogelijke signalen oplevert met een haalbaar aantal signaalsjablonen.
Dit proefschrift beschrijft een benadering die ‘Polynomial Search’ wordt genoemd, bedacht door Henk Jan Bulten en Sipho van der Putten en verder ontwikkeld in de loop van dit onderzoek. Er worden resultaten gepresenteerd van een analyse van drie dagen aan data van het Virgo-gravitatiegolfobservatorium in Cascina, Italië, en een vergelijking met andere analysemethoden voor gesimuleerde signalen van de neutronendubbelster Sco X-1.”
“Applying Polynomial Search: Searching for Gravitational Waves from Neutron Stars in Binary Systems in O3b Strain Data and the Sco X-1 Pipeline Comparison”
De promotie vindt plaats in de Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 229 – 231, 1012 EZ Amsterdam.
Meer informatie en link naar de livestream op de website van de UvA.
Promotor: prof. dr. F.L. Linde
Co-promotor: dr. H.J. Bulten
Contact: Reinier Jonker
