De Groningse adjunct hoogleraar experimentele natuurkunde en Nikhef-onderzoeker Steven Hoekstra krijgt een VICI-beurs voor zijn werk aan de fundamentele eigenschappen van het elektron.
Dat is dinsdag in Den Haag bekend gemaakt door wetenschapsfinancier NWO. Fysicus Hoekstra (1975) leidt aan de Rijksuniversiteit Groningen het eEDM-programma. Daarin wordt met speciale apparatuur naar de eigenschappen van het elektron gekeken. De metingen zijn precies genoeg om eventuele afwijkingen te vinden van wat de bestaande deeltjestheorie voorspelt.
Bijzonder is dat de Groningse onderzoekers daarbij geen gebruik maken van grote deeltjesversnellers als op CERN, maar juist van een vertrager voor moleculen. Uit de eigenschappen van haast roerloze moleculen bariumfluoride zijn de elektrische eigenschappen van het elektron af te leiden.
In theorie is het zogeheten elektrische dipoolmoment van de perfecte puntdeeltjes nul. Een eventuele afwijking laat zien dat de theorie moet worden uitgebreid en in welke richting. Op een aantal plaatsen in de wereld wordt langs deze weg naar verbeteringen van de deeltjestheorie gezocht. De theorie verklaart bijvoorbeeld niet waarom het universum vrijwel alleen uit materie bestaat, en niet uit anti-materie.
In het Van Swinderen-laboratorium in Groningen werkt de groep aan een speciale opstelling waarin de moleculen in een bundel vrijwel tot stilstand worden gebracht, waarna met lasers het extreem sterke elektrische veld tussen de samengebonden barium- en fluor-atomen wordt gemeten.
Onderzoekers ontvangen in een VICI-financiering persoonsgebonden maximaal 1,5 miljoen euro. Daarmee krijgen ze vijf jaar de tijd om een vernieuwende onderzoekslijn te intwikkelen en hun groep verder uit te bouwen. In totaal kende NWO (samen met ZonMW) voor 2021 34 VICI-financieringen toe. Daarmee werd ruim 11 procent van alle aanvragen gehonoreerd, ongeveer een derde van de beurzen gaat naar een vrouw.