De 2024 Mid-Career Prize van de High Energy Astrophysics Division van de American Astronomical Society is toegekend aan UvA-astofysicus Samaya Nissanke, voor de ontwikkeling van nieuwe technieken om fundamentele fysica te onttrekken aan astronomische gegevens, waarmee de weg wordt vrijgemaakt voor het tijdperk van multi-messenger astronomy met behulp van zwaartekrachtgolven.
Samaya Nissankes onderzoek richt zich op het begrijpen van astrofysica in sterke zwaartekrachtvelden rond compacte objecten – een essentieel ingrediënt in het begrip van de oorsprong en evolutie van het heelal. De evolutie van ons heelal op alle schalen, van de levensloop van individuele sterren tot het universum als geheel, is onlosmakelijk verbonden met de zwaartekracht.
Nissanke houdt zich in het bijzonder bezig met fundamentele vragen als: hoe werken de wetten van de natuurkunde samen in sterke zwaartekrachtvelden? Wat is het lot van de evolutie van dubbelsterren, en hoe kunnen we elekotromagnetische signalen en multi-messengersignalen detecteren, zoals de zwaartekrachtgolven van hun samensmelten? Welke natuurkunde ligt ten grondslag aan de meest voorkomende energetische gebeurtenissen in het heelal – jets, accretieschijven, samensmeltingen en explosies? Wat is de oorsprong en evolutie van het heelal?
Nissanke’s recente werk heeft vooral als doel om de natuurkunde te verklaren die het samensmelten aanstuurt van compacte dubbelsystemen (zwarte gaten, neutronensterren en witte dwergen) en om de uitdijingsgeschiedenis van het heelal in kaart te brengen door gebruik te maken van elektromagnetische en zwaartekrachtgolf-waarnemingen . Ze is lid van de Virgo Collaboration, het Einstein Telescope samenwerkingsverband en het LISA Consortium, en werkt met een groot aantal tijddomeintelescopen en onderzoeken van de Zwicky Transient Facility, de Neil Gehrels Swift Observatory, de Vera Rubin Observatory’s LSST to LOFAR en de JVLA. Haar werk omvat het modelleren van bronnen van zwaartekrachtgolven, data-analyse, en multi-messengerastronomie, waarmee ze een leidende rol speelde in de opmerkelijke ontdekking in 2017 van de samensmelting van twee neutronensterren.
De HEAD Mid-Career Prize wordt grofweg elke 18 maanden toegekend voor een significante ontwikkeling of prestatie (observationeel of theoretisch) in de hoge-energieastrofysica door een individuele astrofysicus die minder dan vijftien jaar geleden gepromoveerd is. De prijs bestaat uit $1500 aan prijzengeld en een uitnodiging om een plenaire voordracht te houden bij de AAS-HEAD Divisional Meeting in het jaar van toekenning.
“Ik ben enorm vereerd dat ik deze prijs en erkenning in ontvangst mag nemen, die ik deel met mijn geweldige collega’s, mentoren, en huidige en voormalige teamleden, en met mijn familie en vrienden,” zegt Nissanke. “Ik ben heel dankbaar voor hun steun en voor de kans om in het fascinerende onderzoeksgebied van multi-messengerastronomie met zwaartekrachtgolven te werken. Ik kijk uit naar toekomstige samenwerkingsverbanden en het werken met inspirerende individuen, en aan het bijdragen aan de volgende stappen in dit onderzoeksveld.”
