Drie jaar geleden startte Bob Stienen, toentertijd Nikhef-promovendus, zijn YouTube-kanaal waarop hij op speelse wijze deeltjesfysica haarfijn
uitlegt. In de afgelopen weken hebben vele tienduizenden nieuwe kijkers zijn kanaal bezocht. Het aantal abonnees blijft maar groeien.
De video’s die Bob maakt duren rond de 15 minuten, maar er gaan dagen, zo niet weken, in de productie zitten. Bob: “Het bedenken van het onderwerp, het schrijven van een eerste versie van een script, het vaak meerdere keren herschrijven, tekeningen maken, voice-over inspreken, monteren, ondertiteling maken… Er komt best wel wat bij kijken al met al.”
De verhalen die Bob vertelt worden ondersteund door zelfgemaakte animaties. “Ik wist dat ik mezelf werk op de hals haalde door te kiezen voor een animatieformat, het maken van de tekeningen en bijbehorende montage zijn het meest tijdrovende deel van het hele proces. De keuze voor dat format was, desondanks, heel bewust. Natuurkunde heeft namelijk het imago onbegrijpelijk te zijn en ik wil graag laten zien dat dat op conceptueel niveau vaak best wel meevalt. Die boodschap wilde ik niet alleen expliciet geven (door het te zeggen) en duidelijk maken via de uitleg die ik geef, maar ook via het gekozen format impliciet overbrengen. De uitstraling van de simpele tekeningen zorgt daar denk ik goed voor.”
Ongegeneerd enthousiast
Bob is sinds september 2020 Education Innovator Physics & Astronomy bij de Radboud Universiteit Nijmegen, een rol waarin hij docenten ondersteunt bij het bedenken, uitwerken en uitvoeren van nieuwe ideeën voor het studieprogramma Natuur- en Sterrenkunde.
“Ik vind het heel erg tof om ongegeneerd enthousiast over iets te mogen zijn en om kennis met anderen te mogen delen, of dat nu studenten zijn of het bredere publiek. Om die reden sta ik bijvoorbeeld ook regelmatig op de open dagen van de Radboud Universiteit om daar proefcolleges te geven. Het probleem van die vorm van outreach is alleen dat daar enkel mensen op af komen die al geïnteresseerd zijn, ik zal er geen nieuwe doelgroep mee bereiken.”
Toen Bob startte met het kanaal was het idee om zijn verhaal “naar zijn publiek te brengen”, in plaats van te wachten tot het publiek naar zijn verhaal komt. “Iemand als Nikhef-onderzoeker Clara Nellist vind ik om die reden daarom ook enorm inspirerend: zij brengt haar verhaal naar het publiek op TikTok; een publiek dat anders misschien nooit van CERN zou hebben gehoord. Voor de longform content die diepe uitleg soms nodig heeft voelde YouTube voor mij als het beste platform. Geïnspireerd door andere kanalen dacht ik “goh, nooit geschoten is altijd mis, ik ga het gewoon proberen!”. Ik ben dus niet getrouwd met het format of met YouTube, maar nu het zo lekker gaat met het kanaal ben ik wel heel erg benieuwd waar het heen gaat!”
Toekomstplannen
Bob legt uit dat het succes van een YouTube-kanaal in grote mate wordt bepaald door Het Algoritme: de matchmaker die gebruikers video’s voorstelt om te kijken. Om gezien te worden op de website moet je dus goed liggen in dat algoritme, en in de praktijk betekent dat simpelweg veel video’s produceren. “Dat is dus voor de korte termijn het plan. De meest recente video (over de ontdekking van de Higgs) heb ik zo gemaakt dat ik de getekende elementen daarin makkelijk kan hergebruiken, dus ik hoop dat de productie vanaf nu wat sneller zal gaan. Ik zal het binnenkort in ieder geval merken, want ik werk nu aan een simulatie van rotatiecurves in sterrenstelsels en ik hoop die ergens in de komende maanden met een video over donkere materie online te kunnen zetten.”
“Tegelijkertijd ben ik ook voorbij het kanaal aan het kijken, op zoek naar verdere mogelijkheden om natuurkunde te verspreiden. Ga ik Clara volgen in haar TikTok-avontuur? Ga ik meer richting een collegereeks om echt stof op te kunnen bouwen? Wil ik toch met camera’s gaan werken om de productiesnelheid te vergroten? Er zijn vooral nog heel veel vragen op het moment, maar ik denk dat het een goed teken is dat ze me eigenlijk alleen maar energie geven.”
Bekijk ook de PAPERCLIP-video die Nikhef met Bob maakte over zijn proefschrift: