De LHC-deeltjesversneller op CERN komt na de huidige onderhoudsperiode twee maanden later in bedrijf dan gepland, maar zal daarna wel een jaar langer protonenbundels blijven leveren voor experimenten.
Dat is vrijdag in Genève bekend gemaakt na een vergadering van de CERN-raad. De herstart van de LHC staat voor mei 2021 in de schema’s. De geplande high-luminosity LHC komt daardoor pas eind 2027 in bedrijf. Geruchten over de vertraging deden al enige tijd de ronde.
De LHC-versneller staat sinds eind 2018 uit voor reparatie en verbeteringen. Deze tweede zogeheten long shutdown-periode LS2 duurt tot mei 2021, twee maanden later dan gepland. De extra maanden zijn vooral nodig om in de ATLAS-detector tenminste één van de twee New Small Wheels te installeren. Ook bij andere experimenten worden detectoren verbouwd en gerepareerd.
De NSW is een cirkelvormige muon-detector aan het uiteinde van de grote ATLAS-detector. Het komende jaar wordt de eerste geplaatst. In de winter van 2021-22 de tweede aan het andere uiteinde, tijdens een extra lange winterstop. Fysici van Nikhef leveren uitlees-systemen en sensoren voor temperatuur en magneetvelden voor de nieuwe NWS-detectoren.
Als de LHC mei 2021 weer in bedrijf komt is een extra lange meetperiode (Run-3) voorzien, van 2021 tot eind 2024. De verlening is bedoeld om extra veel metingen met de huidige LHC-versneller te kunnen doen, voordat die wordt omgebouwd naar een machine met tienmaal hogere intensiteit, de HL-LHC. In protonenbotsingen wordt gezocht naar details van ondermeer het higgsdeeltje, en naar afwijkingen in het Standaard Model van de deeltjesfysica.
Aan die high-luminosity LHC wordt al sinds 2018 op CERN gewerkt, het begin van de huidige long shutdown 2 (LS2). Er zijn sindsdien nieuwe tunneldelen gegraven, waar aanvullende supergeleidende magneten zullen worden geplaatst, en zogeheten crab cavities die de intense protonenbundels onder een flauwere hoek kunnen laten botsen in de detectoren. De HL-LHC moet in de volgende pauze LS3 worden geïnstalleerd.
Volgens de nieuwe planning begint LS3 in 2025 en zal die drie jaar duren, een halfjaar langer dan eerder bedacht. De intensere LHC-versneller komt dan pas eind 2027 in bedrijf. Tegen die tijd moeten ook de detectoren voorbereid zijn op de veel intensere metingen. Nikhef bouwt mee aan een nieuwe centrale detector voor ATLAS, de ITK. Technici in Amsterdam ontwierpen de draagconstructies voor het nieuwe apparaat. Nikhef levert ook optische richtsystemen voor de muonkamers van de ATLAS-detector.
Ook de LHCb en ALICE detectoren, twee andere projecten waarin Nikhef nauw betrokken is, worden tijdens de long shutdowns voorbereid op intensere deeltjesstromen.
