Nikhef werkt mee aan de bouw van de nieuwe XENONnT-detector voor donkere materie op Gran Sasso in Italië. Technisch coördinator Auke-Pieter Colijn is vrijwel wekelijks ondergronds in Italië en houdt een blog bij over de werkzaamheden. Deze week:
De griep is weer genezen, dus deze week weer vrolijk naar Gran Sasso gegaan. We zouden deze week voor het eerst een deel van de apparatuur aanzetten, maar dat gaat allemaal iets langzamer dan vooraf gedacht. Geen grote problemen, maar we ontdekken hier en daar nog een paar kleine kinderziektes in de nieuwste apparatuur. Dit gaan we de komende week oplossen en daarna kan het schoonmaken van ons xenon beginnen: in ongeveer twee maanden zullen wij een van de grootste hoeveelheden radioactief-schoon xenon op onze planeet hebben. We gaan ‘shifts’ draaien om onze xenon distillatie 24 uur per dag te laten gebeuren. Dat zijn de eerste shifts voor ons nieuwe XENONnT experiment. Later dit jaar wanneer de detector af is, zullen we continu shifters op het lab hebben om te zorgen voor hoge kwaliteit data.
Over schoonmaken gesproken. Onze nieuwe apparatuur gaan we assembleren in schone ruimtes – zogenaamde cleanrooms – op het lab. We hebben een mooie grote cleanroom boven de grond en we zijn er eentje aan het bouwen onder de grond (komt een mooie foto in deze blog wanneer we klaar zijn). De reden voor het gebruiken van cleanrooms is dat ons experiment extreem gevoelig is voor vervuiling. De hoogspanning die we op onze detector zetten kan gaan vonken als er kleine stofjes aanwezig zijn: dus dan werkt de boel niet. Daarnaast kan stof ook zorgen voor onbedoelde radioactieve achtergronden en daardoor het experiment om zeep helpen: als er te veel radioactiviteit is kunnen we echte interessante donkere materie botsingen niet meer goed onderscheiden van achtergrond.
We zijn afgelopen week met een klein team bezig geweest om onze cleanrooms zelf schoon te maken. Dat is nodig voordat je de cleanroom echt kan gebruiken. Erg gezellig werk: in een cleanroom pak, met speciale schone schoenen, en een netje over het haar in een onplezierig klimaat (heel droog en heel warm) letterlijk alle oppervlaktes met alcohol poetsen. Heb zelf met veel plezier de schoonmaakactiviteit gebruikt als excuus om een paar vergaderingen over te slaan. Je kan raden wat ik leuker vind. Helaas is de poetsklus nog lang niet af en gaan mijn collega’s volgende week verder met de grote schoonmaak. Zelf kan ik volgende week niet reizen – dan is het de beurt aan mijn vrouw Jetske om voor haar werk op pad te gaan. Gelukkig is er de week daarna nog genoeg materiaal om schoon te maken. Ik ga me niet vervelen.
