‘Ik zat naast Peter Higgs’
Jos Engelen, voormalig Nikhef-directeur, oud-onderzoeksdirecteur CERN, destijds NWO-voorzitter, emeritus-hoogleraar
‘Ik zat, daar zijn beelden van, tijdens de aankondiging op 4 juli 2012 naast Peter Higgs in het grote auditorium van CERN in Genève. Ik begreep later pas dat het geen toeval was, ik was daar kennelijk om een reden neergezet. Maar geen idee waarom.
Voorafgaand aan dat moment had ik wel dagdromen gehad over hoe we als fysici elkaar in de armen zouden vallen als bleek dat onze reusachtige inspanningen van een heel decennium een succes bleken. Maar toen de ontdekking werd aangekondigd was ik wel blij natuurlijk, en trots om bij deze gemeenschap te horen, maar ik dacht ook: wat nu? Waar moeten we nu heen?
Ik was op dat moment voorzitter van wetenschapsorganisatie NWO in Den Haag, maar dit moment in Genève wilde ik niet missen. Zelf had ik niet rechtstreeks aan de higgsontdekking gewerkt. Mijn naam staat niet op het paper. Maar lang daarvoor was ik wel voorzitter geweest van de LHC-commissie toen de detectoren werden gebouwd. En later onderzoeksdirecteur van CERN, toen de versneller in gebruik kwam. De machinerie dus waarmee het deeltje ontdekt is.
Het higgsdeeltje is zo belangrijk als we tien jaar geleden dachten en misschien zelfs nog wel meer, omdat het overal mee te maken heeft. Tegelijk lijkt het ook verrassend simpel. Het eenvoudigste higgsdeeltje dat je je kunt voorstellen als je het deeltjesmodel massa wilt geven. Hoe is het mogelijk.
Mijn vraag aan het higgsdeeltje is daarom vooral: bent je echt alleen? Met die kennis zouden we meer richting hebben bij het beantwoorden van de open vragen die we in de natuurkunde hebben. Bijvoorbeeld wat verdorie toch donkere materie is. Dat zou ik nog wel willen meemaken in mijn leven: de ontdekking van donkere materie. Ik volg het vak alleen al daarom nog steeds. Al is dat soms lastig als tijdschriften alles achter betaalmuren wegstoppen.’